در این نوشته شما می‌خوانید
پوست انسان ماده‌ای به نام سبوم تولید می‌کند که این سبوم به شکل موم یا چربی است. تولید سبوم می‌تواند باعث بروز آکنه شود، اما از طرف دیگر پوست را مرطوب کرده و از آن محافظت می‌کند.
سبوم یک ماده روغنی و مومی شکل است که توسط غدد چربی بدن تولید می‌شود. پوست را می‌پوشاند، مرطوب می‌کند و از آن محافظت می‌کند.
خیلی‌ها فکر می‌کنند این ماده از روغن های طبیعی بدن است.
اما، سبوم دقیقا از چه چیزی تشکیل شده است؟ همانطور که در مقاله ای از دانشکده پزشکی هاروارد توضیح داده شده است، سبوم مخلوط پیچیده‌ای از اسیدهای چرب، قندها، موم‌ها و سایر مواد شیمیایی طبیعی است که یک سد محافظ در برابر تبخیر آب تشکیل می‌دهند.
اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، سبوم حاوی تری گلیسیرید و اسیدهای چرب (57٪)، استرهای موم (26٪)، اسکوالن (12٪) و کلسترول (4.5٪) است.
البته چیزی که ما آن را “روغن” روی پوست می‌گوییم، از چیزی بیش از سبوم تشکیل شده است. روغن پوست حاوی مخلوطی از عرق، سلول‌های مرده و ذرات ریز است.
غدد چربی در کجا قرار دارند؟
غدد چربی یا سباسه اکثریت قسمت‌های بدن را می‌پوشانند. اگرچه اغلب در اطراف فولیکول‌های مو گروه بندی می‌شوند، بسیاری از آنها به طور مستقل وجود دارند.
صورت و پوست سر حاوی بیشترین غلظت غدد است. به خصوص صورت که ممکن است 900 غدد چربی در هر سانتی‌متر مربع پوست داشته باشد.
ساق پا و سایر سطوح صاف معمولاً غدد کمتری دارند. کف دست‌ها و کف پاها تنها قسمت‌هایی از پوست هستند که اصلاً غده‌ای ندارند.
هر غده سبوم ترشح می‌کند. برای کمک به تصویرسازی واضح تر از این فرآیند، فکر کردن به مجاری اشک و روشی که رطوبت طبیعی چشمان را ترشح می‌کند ممکن است مفید باشد.
اگرچه غدد چربی بسیار کوچکتر از مجاری اشکی هستند، اما به روشی مشابه عمل می‌کنند.
هدف از تولید سبوم چیست؟
تولید سبوم فرآیند پیچیده‌ای است که دانشمندان به طور کامل آن را درک نمی‌کنند.
گفته می‌شود، محققان می‌دانند که عملکرد اصلی آن محافظت از پوست و مو در برابر از دست دادن رطوبت است.
برخی از دانشمندان حدس می‌زنند که سبوم ممکن است نقش ضد میکروبی یا آنتی اکسیدانی نیز داشته باشد. حتی ممکن است به آزادسازی فرومون‌ها (pheromones) کمک کند. تحقیقات در مورد این عملکردهای بالقوه در حال انجام است.
سبوم و هورمون
آندروژن‌های به تنظیم تولید کلی سبوم کمک می‌کنند. آندروژن‌های بسیار فعال (مانند تستوسترون) توسط غدد فوق کلیوی و تخمدان‌ها یا بیضه‌ها تولید می‌شوند.
این غدد به نوبه خود توسط غده هیپوفیز مغز تنظیم می‌شوند. غده هیپوفیز مسئول کل سیستم غدد درون ریز (هورمونی) بدن است. هرچه آندروژن‌های شما فعال‌تر باشند، ممکن است بدن شما سبوم بیشتری تولید کند.
اگرچه پروژسترون (هورمون جنسی زنانه) آندروژن محسوب نمی‌شود، به نظر می‌رسد که بر تولید سبوم تأثیر می‌گذارد. پروژسترون اثر آنزیم 5 آلفا ردوکتاز را ضعیف می‌کند. 5 آلفا ردوکتاز، تولید سبوم را فعال می‌کند.
بنابراین، در تئوری، سطوح بالای پروژسترون باید باعث کاهش تولید سبوم شود. اما معمولاً اینطور نیست. محققان دریافته‌اند که وقتی سطح پروژسترون افزایش می‌یابد، تولید سبوم در واقع افزایش می‌یابد. تحقیقات بیشتری برای درک دلیل این امر مورد نیاز است.
سبوم و سن
شاید تعجب کنید که بدانید بدن انسان قبل از تولد شروع به استفاده از غدد چربی خود می‌کند. وقتی در رحم هستید، غدد چربی، ورنیکس کازئوزا تولید می‌کنند. این پوشش خمیر مانند سفید، پوست شما را تا زمان تولد محافظت و مرطوب می‌کند.
غدد چربی پس از تولد شروع به تولید سبوم می‌کنند. در سه تا شش ماه اول زندگی، غدد شما به اندازه یک بزرگسال سبوم تولید می‌کنند. از آن زمان تولید سبوم کند می‌شود تا زمانی که به بلوغ می‌رسید.
هنگامی که به بلوغ می‌رسید، تولید سبوم ممکن است تا 500 درصد افزایش یابد. نوجوانان پسر تمایل به تولید سبوم بیشتری نسبت به همتایان دختر خود دارند. این مسئله اغلب منجر به پوست چرب و مستعد آکنه می‌شود.
تولید سبوم احتمالا قبل از رسیدن به بزرگسالی به اوج خود می‌رسد.
اگرچه مردان بالغ کمی بیشتر از زنان بالغ سبوم تولید می‌کنند، تولید سبوم در همه افراد با افزایش سن کاهش می‌یابد. این امر اغلب منجر به خشکی و ترک پوست می‌شود.
چه چیز دیگری بر تولید سبوم تأثیر می‌گذارد؟
برخی از داروها، شرایط زمینه‌ای و سایر عوامل خارجی می‌توانند غدد چربی را کم و بیش فعال کنند. این امر به نوبه خود بر میزان سبوم تولید شده توسط غدد تأثیر می‌گذارد.
چه چیزی باعث افزایش سبوم می‌شود
داروهای هورمونی اغلب تولید سبوم را افزایش می‌دهند. این داروها شامل تستوسترون، برخی از پروژسترون‌ها و فنوتیازین می‌شوند.
بیماری پارکینسون نیز با افزایش تولید سبوم همراه است. در بسیاری از موارد، شرایط هیپوفیز، آدرنال، تخمدان و بیضه می‌تواند باعث افزایش یا کاهش تولید شوند.
چه چیزی باعث کاهش سبوم می‌شود
برخی از قرص‌های ضد بارداری، آنتی آندروژن‌ها و ایزوترتینوئین معمولاً تولید سبوم را کاهش می‌دهند. گرسنگی و سوء تغذیه طولانی مدت نیز با کاهش تولید سبوم همراه است. همانطور که قبلا گفته شد، شرایط هیپوفیز، آدرنال، تخمدان و بیضه می‌تواند باعث افزایش یا کاهش تولید این ماده شوند.
چگونه تولید سبوم را متعادل کنیم
معمولاً می‌توانید از کرم‌ها، صابون‌ها و سایر مواد موضعی برای کمک به درمان علائم مرتبط با سبوم بیش از حد یا خیلی کم استفاده کنید.
اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد رژیم غذایی می‌تواند بر میزان سبوم بدن تأثیر بگذارد. اگر نمی‌توانید به راحتی محرک‌های خاصی را شناسایی کنید، ممکن است امتحان یک رژیم غذایی برای شما مفید باشد.
در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای هورمونی یا مکمل‌ها را برای کمک به تعادل تولید سبوم از داخل تجویز کند.
اگر پوست یا موی چرب دارید چگونه تولید سبوم را کاهش دهید؟
بهتر است در مورد قرص‌های ضد بارداری ترکیبی با پزشک خود صحبت کنید. ترکیب استروژن و پروژسترون ممکن است به کاهش تولید سبوم کمک کند.
اگر در حال حاضر از قرص فقط پروژسترون یا یک قرص ضد بارداری ترکیبی استفاده می‌کنید، با پزشک خود در مورد تعویض آن صحبت کنید. پزشک ممکن است قرص دیگری را توصیه کند که متناسب با نیاز شما باشد.
اگر آکنه شدید را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است ایزوترتینوئین را نیز تجویز کند. این داروی خوراکی تولید سبوم را تا 90 درصد کاهش می‌دهد.
برخی غذاها نیز با تولید بیش از حد روغن و آکنه مرتبط هستند. پرهیز از غذاهایی که سطح قند خون را مختل می‌کنند یا دارای چربی اشباع بالایی هستند ممکن است به کاهش تولید روغن از درون کمک کنند.
اگر پوست و موی خشکی دارید چگونه تولید سبوم را افزایش دهید؟
اگر با خشکی پوست سر و کار دارید، فهرستی از محصولاتی تهیه کنید که برای پوست و موهای خود استفاده می‌کنید. این محصولات شامل شامپوها، پاک کننده ها، لوازم آرایشی، مواد شوینده لباسشویی و هر چیزی که با بدن شما تماس پیدا کند، می‌شود.
الکل، اسیدها و عطرها همگی مواد متداولی هستند که باعث تحریک می‌شوند. سعی کنید از محصولاتی استفاده کنید که برای پوست های حساس مناسب باشد.
تغییر دوش آب گرم به ولرم نیز می‌تواند کمک کننده باشد. گذراندن زمان بیش از حد در زیر آب داغ، روغن های مو و پوست را از بین می‌برد.
اگر در حال حاضر از مرطوب کننده برای صورت خود و لوسیون برای بدن خود استفاده نمی‌کنید، اکنون زمان شروع است. افزایش مصرف آب و خوردن بیشتر چربی‌های سالم مانند امگا 3 نیز ممکن است کمک کننده باشد.
اگر مشکوک هستید که کمبود سبوم شما به عدم تعادل هورمونی مربوط می‌شود، با پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید. آنها ممکن است برای کمک به افزایش سبوم، تستوسترون درمانی را توصیه کنند.
کلام آخر
سبوم جزء ضروری پوست سالم است. تقریباً سطح کل بدن را مرطوب و محافظت می‌کند. اما مقدار آن در بدن هر کس می‌تواند متفاوت باشد، بنابراین مقدار دقیقی برای استاندارد این ماده نمی‌توان ذکر کرد.
اگر با پوست ترک خورده، لکه‌های چرب یا آکنه شدید مواجه هستید، با پزشک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی صحبت کنید.
آنها ممکن است بتوانند کارهای مختلفی را توصیه کنند که می‌توانید در خانه انجام دهید تا به بازیابی تعادل کمک کنید. در برخی موارد، آنها ممکن است درمان های بالینی را تجویز کنند.
